Chaos making a new science 2015

Cuốn sách “Chaos: Making a New Science” của James Gleick, xuất bản lần đầu năm 1987 và được tái bản nhiều lần, bao gồm phiên bản năm 2015, là một tác phẩm quan trọng về khoa học hỗn loạn (chaos theory). Cuốn sách khám phá sự phát triển của lý thuyết hỗn loạn, một lĩnh vực đã cách mạng hóa nhiều ngành khoa học bằng cách giới thiệu cách mà những hệ thống phức tạp và dường như hỗn loạn có thể tuân theo các quy luật chính xác. Dưới đây là những điểm chính của cuốn sách:

1. Khám Phá Lý Thuyết Hỗn Loạn: Gleick mô tả cách lý thuyết hỗn loạn ra đời vào những năm 1960 và 1970 khi các nhà khoa học bắt đầu nhận ra rằng các hệ thống phức tạp như thời tiết, dòng chảy nước, hay sự phát triển của quần thể động vật, có thể có hành vi không thể dự đoán nhưng vẫn có cấu trúc và quy luật riêng.
2. Edward Lorenz và Thời Tiết: Một trong những câu chuyện nổi bật trong cuốn sách là nghiên cứu của Edward Lorenz, người đã phát hiện ra “hiệu ứng cánh bướm” (butterfly effect) khi nghiên cứu mô hình thời tiết. Phát hiện này cho thấy rằng những biến đổi nhỏ trong điều kiện ban đầu của một hệ thống phức tạp có thể dẫn đến những kết quả rất khác biệt.
3. Fractals và Benoît Mandelbrot: Gleick giới thiệu công việc của Benoît Mandelbrot, người đã phát triển khái niệm fractal, một mô hình toán học có hình dạng lặp đi lặp lại ở các cấp độ khác nhau. Fractals trở thành một phần quan trọng của lý thuyết hỗn loạn, cho thấy cách mà các mẫu phức tạp có thể xuất hiện trong tự nhiên.
4. Ứng Dụng Lý Thuyết Hỗn Loạn: Cuốn sách khám phá cách lý thuyết hỗn loạn đã được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ sinh học, vật lý, hóa học, đến kinh tế học. Những khám phá này đã mở ra những cách nhìn mới về thế giới tự nhiên và các hệ thống nhân tạo.
5. Những Người Tiên Phong của Lý Thuyết Hỗn Loạn: Gleick kể câu chuyện về những nhà khoa học tiên phong trong lĩnh vực này, bao gồm Mitchell Feigenbaum, Stephen Smale, và James Yorke, những người đã phát triển những ý tưởng và phương pháp nghiên cứu mang tính đột phá.
6. Sự Thay Đổi Trong Tư Duy Khoa Học: Gleick nhấn mạnh rằng lý thuyết hỗn loạn đã thay đổi cách mà các nhà khoa học hiểu về sự phức tạp và tính không thể dự đoán của thế giới tự nhiên. Nó cũng thách thức các mô hình tuyến tính truyền thống và đưa ra những cách tiếp cận mới để nghiên cứu các hệ thống động.

“Chaos: Making a New Science” là một cuốn sách mang tính cách mạng, không chỉ giải thích lý thuyết hỗn loạn một cách dễ hiểu mà còn kể lại câu chuyện hấp dẫn về sự phát triển của một lĩnh vực khoa học mới. Cuốn sách đã góp phần đưa lý thuyết hỗn loạn trở nên phổ biến và được công nhận rộng rãi trong cộng đồng khoa học và cả những người đọc phổ thông.